Pôlýp túi mật là một hay nhiều khối nổi lên trên bề mặt niêm mạc túi mật, nhô vào trong lòng túi mật. Các pôlýp này thường được phát hiện tình cờ khi làm siêu âm bụng.
Chuyện không mới nhưng thỉnh thoảng lại làm giật mình nhiều bệnh nhân. Đi siêu âm kiểm tra sức khoẻ định kỳ, nghe bác sĩ thông báo phát hiện khối u ở túi mật là ám ảnh ngay mình bị bệnh hiểm nghèo. Trong những thắc mắc nhờ bác sĩ tư vấn về bệnh pôlýp túi mật, lúc nào câu hỏi cũng luẩn quẩn quanh chuyện liệu bệnh có dễ tiến triển thành ung thư như người này người kia nói không?
|
|
Pôlýp túi mật là một hay nhiều khối nổi lên trên bề mặt niêm mạc túi mật, nhô vào trong lòng túi mật. Các pôlýp này thường được phát hiện tình cờ khi làm siêu âm bụng. Theo thống kê của nước ngoài, trong 100 người bình thường, nếu cho làm siêu âm bụng sẽ phát hiện từ một đến bốn người có pôlýp túi mật.
Không phải loại nào cũng là bướuCó nhiều loại thương tổn dạng pôlýp ở túi mật, và người ta xếp chúng vào hai loại chính sau đây:
Loại không tân sinh: loại này không phải bướu, gồm pôlýp cholesterol (là loại thường gặp nhất, chiếm 60% trường hợp. Đây là loại pôlýp giả, được tạo nên do sự thâm nhiễm chất cholesterol ở lớp niêm mạc của túi mật. Pôlýp cholesterol thường nhỏ dưới 10mm, có cuống nhỏ dễ rứt ra khỏi niêm mạc, đa số có nhiều pôlýp); u cơ tuyến dạng pôlýp (cũng khá thường gặp, chiếm 25% trường hợp. Đây cũng là loại u giả của thành túi mật, do các cấu trúc tuyến ở lớp niêm mạc túi mật phát triển mạnh, đào sâu xuống lớp cơ, kèm theo sự tăng sản của lớp cơ, làm thành túi mật dày lên. Nếu u cơ tuyến khu trú ở vùng đáy túi mật, có thể nhô lên thành một khối hình bán cầu giống như pôlýp. Loại này thường có kích thước khoảng 15mm, ở vùng đáy túi mật, chân của nó dính đến lớp cơ); Pôlýp do viêm nhiễm (là những thương tổn nhỏ không có cuống, cấu tạo bởi mô sợi và mô hạt, bị thâm nhiễm bởi lympho bào và tương bào. Loại này chỉ chiếm 10% trường hợp.
Pôlýp có thể đơn độc hoặc vài pôlýp, thường là phát hiện tình cờ ở các túi mật có sỏi được mổ).
Loại tân sinh: loại này đích thị là bướu, gồm pôlýp tuyến (là loại pôlýp thật, xuất phát từ niêm mạc túi mật. Đó là những khối pôlýp đơn độc, có cuống, đường kính trong khoảng 5 20mm. Loại này là loại có nhiều khả năng chuyển thành ung thư. Tuy nhiên có điều rất may là loại pôlýp tuyến khá hiếm gặp, chỉ chiếm 4%. Thật ra, pôlýp này cũng chỉ có tiềm năng ung thư khi đường kính của nó lớn hơn 10mm thôi); các loại u khác (các loại u khác ở túi mật có dạng pôlýp là u sợi, u cơ trơn, u mỡ, u sợi thần kinh, ... Chúng là các loại u cực hiếm ở túi mật, chỉ chiếm tỷ lệ 1% trong tổng số pôlýp túi mật).
Hầu hết không gây cảm giác khó chịu| Khoảng 95% trường hợp pôlýp túi mật không phải là dạng u tân sinh mà chỉ là u giả do đọng cholesterol hoặc viêm nhiễm. Chúng lành tính nên đa số trường hợp cũng không cần can thiệp. |
Như đã nói, chẩn đoán pôlýp túi mật chủ yếu là tình cờ phát hiện khi làm siêu âm ổ bụng. Đôi khi bệnh nhân có những cơn đau quặn vùng dưới sườn phải kèm buồn nôn; nôn rồi tự giảm hoặc giảm sau khi uống các loại thuốc chống co thắt. Đây là do sự rối loạn co bóp của túi mật hoặc có kèm thêm sỏi túi mật. Hầu hết các trường hợp pôlýp túi mật đều không gây cảm giác khó chịu gì đối với cơ thể.
Bệnh nhân cũng cần biết, siêu âm hay các phương tiện chẩn đoán khác chỉ phát hiện pôlýp túi mật mà không xác định được bản chất của nó là có tiềm năng ác tính hay không. Tuy nhiên với những pôlýp nhỏ hơn 10mm thì được coi như là không có tiềm năng ác tính.
Khi nào cần phẫu thuật?Pôlýp túi mật phần lớn lành tính và không gây rối loạn gì, cho nên đa số trường hợp cũng không cần can thiệp. Thái độ tốt nhất là theo dõi siêu âm mỗi sáu tháng. Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cho những trường hợp sau: bệnh nhân có những cơn đau quặn mật hoặc có kèm thêm sỏi túi mật; Pôlýp có đường kính lớn hơn 10 mm hoặc đường kính tăng lên gấp đôi so với lần phát hiện ban đầu. Phẫu thuật tốt nhất là cắt túi mật qua nội soi ổ bụng. Đây là phẫu thuật khá đơn giản, mau bình phục, ít biến chứng, hiệu quả điều trị khỏi bệnh hoàn toàn.
Tóm lại, đại đa số (khoảng 95%) trường hợp pôlýp túi mật không phải là dạng u tân sinh mà chỉ là u giả do đọng cholesterol hoặc viêm nhiễm. Các loại này gần như không có tiềm năng hoá ác. Do đó, mọi người không nên quá sợ hãi khi phát hiện pôlýp trong túi mật của mình.
TS.BS. Đặng Tâm Theo SGTT