Can thiệp nội mạch: Điều trị thiếu máu não do hẹp động mạch cảnh
Ca lâm sàng: Nong và đặt stent động mạch cảnh gốc cảnh trong bên trái.

TS. Lê Văn Trường

Bệnh nhân nữ 74 tuổi, có tiền sử tăng huyết áp và vữa xơ động mạch. Khoảng 1 tháng trước khi vào viện, bệnh nhân có biểu hiện cơn thiếu máu não thoáng qua: đột ngột khuỵu chân phải khi đang đi, hoa mắt chóng mặt, nói khó. Bệnh nhân được đưa vào bệnh viện khu vực cấp cứu, và sau 1 ngày các triệu chứng trên hết hoàn toàn. Chụp cắt lớp sọ não bằng máy CT 64 dãy cho thấy bệnh nhân chưa bị nhồi máu não. Các hình ảnh tái tạo mạch máu thể hiện tình trạng vữa xơ và hẹp nặng động mạch cảnh gốc và cảnh trong hai bên.

Bệnh nhân được điều trị nội khoa bằng các thuốc chống kết tập tiểu cầu (plavix 75mg/ngày, aspegic 100mg/ngày), thuốc hạ lipid máu (crestor 10mg/ngày) và các thuốc tăng cường tuần hoàn não (duxil, tanakan). Hình ảnh chụp mạch DSA thể hiện rõ nét mức độ nặng nề của tổn thương: vữa xơ lan tỏa gây hẹp nặng động mạch cảnh gốc (70%) và đoạn đầu động mạch cảnh trong (>95%) cả hai bên (hình 1,2). Khu vực nền sọ và trong sọ bình thường. Tuần hoàn bàng hệ qua nhánh thông trước tốt.

Vì bệnh nhân có triệu chứng thiếu máu não thoáng qua bán cầu trái, nên được chỉ định can thiệp tái tưới máu động mạch cảnh trái (bên phải sẽ được thực hiện thì hai). Để tránh tai biến nhồi máu não trong quá trình can thiệp do các mảng vữa xơ bong ra và di chuyển lên não, các bác sỹ đã sử dụng một lưới chắn đặt trong lòng động mạch cảnh trong trái gần nền sọ. Trước khi đặt stent, tổn thương hẹp được nong rộng ra bằng bóng. Hai stent (loại tự giãn nỡ bằng Nitinol) được đặt lần lượt từ động mạch cảnh trong về động mạch cảnh gốc, mở rộng hoàn toàn lòng động mạch. Chụp kiểm tra dòng chảy động mạch đoạn cổ và trong sọ tốt, không co tai biến tắc mạch não hoặc chảy máu não. Kiểm tra lưới chắn phát hiện nhiều cục và mảnh vữa xơ được giữ lại, chứng tỏ hiệu quả dự phòng tai biến tắc mạch do di chuyển rất tốt và khẳng định sự bắt buộc phải sử dụng phương tiện này khi can thiệp stent động mạch ngoài sọ.

Sau can thiệp, bệnh nhân được duy trì huyết áp tối đa ở mức 120 mmHg bằng loxen truyền tĩnh mạch. Các thuốc chống kết tập tiểu cầu, hạ lipid máu tiếp tục được duy trì. Bệnh nhân được ra viện sau 3 ngày, không có tai biến biến chứng.